_____________Online Study & Resource Centre

2nd Grade Librarian

2nd Grade Librarian

Search This Blog

Important Terminology of Library and Information Science

 рдЗрд╕ рднाрдЧ рдоें рд╣рдо рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдЬो рдоुрдЦ्рдп рддौрд░ рдкрд░ рд╣рд░ рдЬрдЧрд╣ рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХी рдЬाрддी рд╣ै рдЬिрд╕рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рд╣рдо рдпрд╣ рд╕рдордЭ рдкाрдПं рдХी рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХ्рдпा рд╣ै ? рдпे рд╕рднी рдоुрдЦ्рдп рдмिंрджु рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЙрдкрдпोрдЧी рддो рд╣ैं рд╣ी рдЕрдкिрддु рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╣рд░ рд╡िрд╖рдп рдХो рд╕рдордЭрдиे рд╣ेрддु рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЙрдкрдпोрдЧी рд╣ै | рддो рдЖрдПрдпे рдЬाрдиे рдХौрди рдХौрди рд╕े рд╕े рдоुрдЦ्рдп рд╢рдм्рдж рд╣ैं рдЗрд╕ рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдоें |



рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕ंрдЧрдарди (Library organization) – рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕ंрдЧрдарди рдХा рдЕрд░्рде рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдРрд╕ी рдпोрдЬрдиा рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиा рд╣ै рдЬो рдкुрд╕्рддрдХों рдПрд╡ं рд╕ूрдЪрдиा рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд╕рд░्рд╡ोрдд्рддрдо рдПрд╡ं рдХुрд╢рд▓ рд╕ेрд╡ा рдЙрдд्рдкाрджिрдд рдХрд░ рд╕рдХे।

рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдк्рд░рд╢ाрд╕рди (Library administration) – рд╡рд╣ рдХाрд░्рдп рдЬो рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХे рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдкों рдХो рдоिрддрд╡्рдпрдпिрддा рдкूрд░्рдг рдвंрдЧ рд╕े рдиिрдпोрдЬिрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдХाрд░्рдп рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпों рдХे рд▓िрдП рдиीрддिрдпों рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдХрд░рдиा, рдиीрддिрдпों рдХा рдХ्рд░िрдпाрди्рд╡िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдлंрдб рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░рдиाрдФрд░ рдЙрдирдХा рдиिрдпोрдЬिрдд рдХрд░рдиा рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рдЧ्рд░ीрди рдмुрдХ(Green book) –  рдЗрдЯрд▓ी рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╣рд░े рдкृрд╖्рда рдХे рдЬिрд▓्рдж рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдПрдХ рд╕рд░рдХाрд░ी рдк्рд░рддिрд╡ेрджрди

рдм्рд▓ू рдмुрдХ (Blue book) – рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдЧрдд рд╕рд░рдХाрд░ी рдк्рд░рдХाрд╢рди(рдПрдХ рдк्рд░рддिрд╡ेрджрди рдХे рд░ूрдк рдоें) рдЬो рдХी рдиीрд▓े рдХाрдЧрдЬ рдХे рд╕ाрде рдоुрдж्рд░िрдд рд╣ोрддी рд╣ै।

рдмिрдмрд▓िрдпोрдкोрд▓(Bibliopole) –  рдРрд╕े рд╡्рдпрдХ्рддि рдЬो рдоुрдЦ्рдпрддः рджुрд░्рд▓рдн рдЧ्рд░ंрде рдпा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЧ्рд░ंрде рдХे рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं।

рдмिрдмрд▓िрдпोрдХ्рд▓ाрд╕्рдЯ(Biblioclast) – рдЧ्рд░ंрде рдХो рдирд╖्рдЯ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╡्рдпрдХ्рддि

рдПрдкोрдЧ्рд░ाрдл – рдкांрдбुрд▓िрдкि рдХी рдПрдХ рдк्рд░рддि

рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдорд╕ौрджा(Book draft) – рдПрдХ рдмॉрдХ्рд╕ рдЬो рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдмंрдж рд╣ोрддे рд╕рдордп рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдкाрдардХ рдиिрд░्рдЧрдд рдХाрд░्рдб рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рд╕ुрд╡िрдзाрдЬрдирдХ рд░ूрдк рд╕े рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХे рдЦुрд▓рдиे рдХा рдЗंрддрдЬाрд░ рдХिрдП рдмिрдиा рд╡ाрдкрд╕ рдЙрд╕рдоें рд░рдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рд╕ेрд▓्рдл рдЧाрдЗрдбिंрдЧ(Self guiding) – рд░ेрдЦा рдЪिрдд्рд░ों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд░ैрдХों рдХे рд╡िрд╖рдпों рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХा рдЬ्рдЮाрди рдХрд░ाрдиा

рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдЪिрдд्рд░(Flow chart) – рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдк्рд░рдгाрд▓ी рддрдеा рдЙрдк рдк्рд░рдгाрд▓िрдпों рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा, рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдк рдПрд╡ं рдЙрдирдХे рдЖрдЧे рдмрдв़рдиे рдХी рджिрд╢ा рдХी рдЪिрдд्рд░ाрдд्рдордХ рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрддि

рд▓ेрдЦाрдХрд░рдг (Accounting) –  рдХिрд╕ी рд╕ंрдЧрдарди рдХे рдЖрд░्рдеिрдХ рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдкों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕ूрдЪрдиाрдУं рдХो рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдПрд╡ं рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рд╡िрдХाрд╕ рд▓ेрдЦाрдХрд░рдг рд╣ै।   

рд▓ेрдЦा рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг (Auditing) –  рдХिрд╕ी рд╢ाрд╕рдХीрдп(Official), рдЕрд░्рдз рд╢ाрд╕рдХीрдп рдЕрдерд╡ा рдЕрд╢ाрд╕рдХीрдп рдиिрдХाрдп рдпा рд╕ंрдЧрдарди рдХी рд╡िрдд्рддीрдп рд▓ेрдирджेрди рд╕ंрдмंрдзी рд▓ेрдЦा рдХा рдкाрдд्рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдерд╡ा рд╕ंрдЧрдарди рдж्рд╡ाрд░ा рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдПрд╡ं рдЗрди्рд╡ेрд╕्рдЯिрдЧेрд╢рди (Investigation) рд▓ेрдЦा рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рд╣ोрддा рд╣ै।

рд╡ेрддрди рдкंрдЬिрдХा (Salary Register) – рдРрд╕ी рдкंрдЬिрдХा рдЬिрд╕рдоें рд╕рднी рдХрд░्рдордЪाрд░िрдпों рдХे рд╡ेрддрди рднрдд्рддे рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╡िрд╡рд░рдг рдЕंрдХिрдд рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ैं।

рдкूрд░्рд╡ рджिрдиांрдХिрдд(Pre-dated) – рдРрд╕ी рдкुрд╕्рддрдХ рдЬिрд╕рдоें рдЙрд╕рдХी рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХी рддिрдеि рдЙрд╕рдХे рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рддिрдеि рд╕े рдкрд╣рд▓े рдХी рддिрдеि рдЕंрдХिрдд рдЬाрддी рд╣ै।

рдкрд╢्рдЪ рджिрдиांрдХिрдд(Post dated) – рдРрд╕ी рдкुрд╕्рддрдХ рдЬिрд╕рдоें рдЙрд╕рдХी рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХी рддिрдеि рдЙрд╕рдХे рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рддिрдеि рд╕े рдмाрдж рдХी рддिрдеि рдЕंрдХिрдд рдЬाрддी рд╣ै।

рдХाрд░्рдп рд╡िрд╡рд░рдг (Job Description)-  рдХिрд╕ी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдХाрд░्рдп рдХा рд╡िрд╡рд░рдгाрдд्рдордХ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╡िрд╡рд░рдг рд╣ी рдХाрд░्рдп рд╡िрд╡рд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै।

рдХрд░्рдоिрдХ рдиिрдпोрдЬрди (Routine planning) – рдпрд╣ рдоाрдирд╡ рд╢рдХ्рддि рдХी рднाрд╡ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХो рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рдиे рддрдеा рдЙрдирдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдХाрд░्рдп рдпोрдЬрдиाрдУं рдХो рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиे рдХी рд╡िрдзि рд╣ै।

рдЖрджेрд╢ рдХी рдПрдХрддा рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд (The principle of unity of order)- рдПрдХ рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдХो рдПрдХ рдк्рд░рдмंрдзрдХ рд╕े рдЖрджेрд╢ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рд╡рд╣ рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдЙрд╕ рдк्рд░рдмंрдзрдХ рдХे рд▓िрдП рдЬрд╡ाрдмрджेрд╣ рд╣ै। рдпрджि рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдХो рдПрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рдмंрдзрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдХाрд░्рдп рдФрд░ рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпां рджी рдЬाрддी рд╣ैं, рддो рдЗрд╕рд╕े рдн्рд░рдо рдкैрджा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдХрд░्рдордЪाрд░िрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕ंрднाрд╡िрдд рд╕ंрдШрд░्рд╖ рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рд╕िрдж्рдзांрдд рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдХे, рдЧрд▓рддिрдпों рдХे рд▓िрдП рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рдХो рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдХो рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╢्рд░ेрд╖्рда рдпा рд╢्рд░ेрд╖्рда рдХी рдУрд░ рд╕े рдЖрджेрд╢ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП।

рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: Explain the Model Library Acts and Bills in India ?

рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕рдоिрддि (Library committee) –  рдРрд╕ा рд╕рдоूрд╣ рдХिрд╕рдХा рд╕ंрдЧрдарди рдХिрд╕ी рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рдХि рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕ंрдмंрдзी рдоाрдорд▓ों рдоें рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░िрдпрди рдХो рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдиीрддिрдпों рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै।

рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕рдоिрддि – рд╕рдоिрддि рдПрдХ рдпा рдПрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХा рд╕рдоूрд╣ рд╣ोрддी рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЧрдарди рдХिрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рдХाрд░्рдп рдпा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рджैрдиिрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Daily published) – рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЖрд╡рдзिрдХрддा рд╣рд░ рджिрди рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЖрд╡рдзिрдХ рдХा рд╕рдмрд╕े рдЕрдЪ्рдЫा рдЙрджाрд╣рд░рдг ’рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдд्рд░ рд╣ैं’ рдоें рд╡े рджैрдиिрдХ рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп, рд░ाрдЬ्рдп, рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдФрд░ рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕рдоाрдЪाрд░ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं।

рдж्рд╡ि-рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Bi-weekly published) – рд╕рдк्рддाрд╣ рдоें рджो рдмाрд░ рдж्рд╡ि-рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ рдЖрд╡рдзिрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं।

рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Weekly Published) – рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ рдЖрд╡рдзिрдХ рд╕рдк्рддाрд╣ рдХे рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рджिрди рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬैрд╕े рдЖрд░्рдеिрдХ рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ, рдЗंрдбिрдпा рдЯुрдбे, рд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╕рдоाрдЪाрд░ рдЖрджि।

рдкाрдХ्рд╖िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Fortnightly published) –  рдпрд╣ рдЖрд╡рдзिрдХ рдПрдХ рдорд╣ीрдиे рдоें рджो рдмाрд░ рдкंрдж्рд░рд╣ рджिрдиों рдХे рдЕंрддрд░ाрд▓ рдкрд░ рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬैрд╕े – рдХृрд╖ि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдбाрдЗрдЬेрд╕्рдЯ, рдХृрд╖ि рдк्рд░рдЧрддि рдЖрджि

рдоाрд╕िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Monthly published) – рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЖрд╡рдзिрдХрддा рд╣рд░ рдорд╣ीрдиे рдЬाрд░ी рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдПрдХ рд╡рд░्рд╖ рдоें рдмाрд░рд╣ рдоुрдж्рджे рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ैं, рдЬैрд╕े – рднाрд░рддीрдп рдХृрд╖ि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдЬрд░्рдирд▓, рдПрдирдПрдПрд╕ी рди्рдпूрдЬ़, рдЬрд░्рдирд▓ рдСрдл़ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдПंрдб рдЗंрдлॉрд░्рдоेрд╢рди рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी, рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдФрд░ рд╕ूрдЪрдиा рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी рдХे рдЬрд░्рдирд▓ рдФрд░ рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддा рджрд░्рдкрди рдЗрдд्рдпाрджि।

рдж्рд╡ि-рдоाрд╕िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Bi-monthly published)– рдж्рд╡ि-рдоाрд╕िрдХ рдЖрд╡рдзिрдХ рджो рдорд╣ीрдиों рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЬैрд╕े – рдХृрд╖ि рдЬाँрдЪ рд╕ूрдЪी।

рдд्рд░ैрдоाрд╕िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Quarterly published) – рдд्рд░ैрдоाрд╕िрдХ рдЖрд╡рдзिрдХ рдПрдХ рд╡рд░्рд╖ рдоें рдЪाрд░ рдФрд░ рддीрди рдорд╣ीрдиे рдХे рдЕंрддрд░ाрд▓ рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЬैрд╕े – Dnyngangotri,

рдЕрд░्рдзрд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд  (Half yearly published)– рдПрдХ рд╡рд░्рд╖ рдоें рджो рдЕंрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं।

рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Annual published) – рдЖрд╡рдзिрдХ рдХा рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдЕंрдХ рдПрдХ рд╡рд░्рд╖ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬैрд╕े – рдИрдпрд░ рдмुрдХ

рдЕрдиिрдпрдоिрдд рдк्рд░рдХाрд╢िрдд (Randomly published) – рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЖрд╡рдзिрдХрддाрдУं рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕рдордп-рд╕ाрд░рдгी рдЖрд╡ंрдЯिрдд рдирд╣ीं рдХी рдЬाрддी рд╣ै।

рд▓ेрдЬрд░ (Ledger) – рдпрд╣ рд╡рд╣ рдкुрд╕्рддिрдХा рд╣ोрддी рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рд╕рдмрд╕े рдКрдкрд░ рдмрдЬрдЯ рд╡िрд╡рд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рд╕рднी рдорджों рдоें рд╡्рдпрдп рдПрд╡ं рд╡िрд╖рдп рд╡िрд╡рд░рдг рдЕंрдХिрдд рд░рд╣рддा рд╣ै।

рдЖрд╡ंрдЯрди рдкंрдЬिрдХा (Allocation Register) – рдЗрд╕ рдкंрдЬिрдХा рдоें рд╡िрд╖рдп рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд▓ेрдЦा рдпा рдЦाрддा рдмрдиा рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрди рд╡िрднिрди्рди рд╢ीрд░्рд╖рдХों рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╡िрдд्рддीрдп рд╡िрд╡рд░рдг рдЕंрдХिрдд рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ैं। рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдкुрд╕्рддрдХ, рд╕्рдЯेрд╢рдирд░ी, рдЬिрд▓्рджрдмंрдж, рд╕ाрдордпिрдХी рдЖрджि рдЕрдиेрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЕрднिрд▓ेрдЦ рд░рдЦे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рд╡рд░्рдХрд╢ीрдЯ (Worksheet) – рдкंрдХ्рддि рдпुрдХ्рдд рдРрд╕ी рд╕ीрдЯ рдЬिрд╕ рдкрд░ рд╢ीрд░्рд╖рдХ, рдЕंрдХ рдЕрдерд╡ा рдбाрдЯा рдЕंрдХिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХे

рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдиिрдпрдо (Library rules)- рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХो рд╕ुрдЪाрд░ु рд░ुрдк рд╕े рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рдоिрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдмрдиाрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдкुрд╕्рддिрдХा

рдХाрд░्рдп рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг (job analysis) – рдХिрд╕ी рджिрдП рдЧрдП рдХाрд░्рдп рдХो рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рдЗрдХाрдЗрдпों рдоें  рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा

рдк्рд░рдмंрдзрди рдкрд░िрд╡рд░्рддрди (Change management) – рдкрд░ंрдкрд░ाрдЧрдд рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпों рдХा рд╣ाрдЗрдм्рд░िрдб(рдоिрд╢्рд░िрдд) рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдмрджрд▓рдиा

рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд (Review theory) –  рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХा рд╕рдордп рд╕рдордп рдкрд░ рдоूрд▓्рдпांрдХрди

рдСрдкрд░ेрд╢рди рд░िрд╕рд░्рдЪ(Operation research) –  рдХिрд╕ी рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХे рд╕рдорд╕्рдпाрдЧрдд рд╕ंрдЪाрд▓рди рдоें рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╡िрдзिрдпों, рддрдХрдиीрдХीрдпों рдФрд░ рдЙрдкрдХрд░рдгों рдХा рдЕрдиुрдк्рд░рдпोрдЧ  

рдЕрдк्рд░рдоाрдгिрдХ рдЧ्рд░ंрде(Apocryphal Book) – рдРрд╕े рдЧ्рд░ंрде рдЬो рдЕрдЬ्рдЮाрдд рд╣ो рдЕрд░्рдеाрдд рдЬिрд╕ рдХा рд▓ेрдЦрдд्рд╡ рд╕ंрджेрд╣рдк्рд░рдж(sceptical) рд╣ो

рдмुрдХ рдб्рд░ॉрдк (Book drop) – рдРрд╕ा рдмॉрдХ्рд╕ рдЬो рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдмंрдж рд╣ोрддे рд╕рдордп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдпुрдЬрд░ рдиिрд░्рдЧрдд рдХाрд░्рдб рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рд╕ुрд╡िрдзाрдЬрдирдХ рд░ूрдк рд╕े рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХे рдЦुрд▓рдиे рдХा рдЗंрддрдЬाрд░ рдХिрдП рдмिрдиा рд╡ाрдкрд╕ рдХрд░ рдХे рдЙрд╕рдоें рд░рдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рдкрде (Ausle) – рджो рд╕рдоांрддрд░ рдкुрд╕्рддрдХों рдХे рдиिрдзाрдиिрдпों(Racks)рдХे рдмीрдЪ рдХा рд░ाрд╕्рддा

рдкुрд╕्рддрдХ рдЯ्рд░ाрд▓ी(Book Trolly) – рдПрдХ рдЫोрдЯा рд╡ाрд╣рди рдЬिрд╕рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рд▓ाрдиे рд▓े рдЬाрдиे рдоें рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рдЬंрдЬीрд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп(chained library) – рдРрд╕ा рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЬिрд╕рдоें рдкुрд╕्рддрдХ рдХो рдЕрд▓рдоाрд░िрдпों рдХे рд╕ाрде рд▓ोрд╣े рдХी рдЬंрдЬीрд░ рд╕े рдмांрдзрдХрд░ рдкीрддрд▓ рдХे рдл्рд░ेрдо(рдвांрдЪा) рдоें рд░рдЦा рдЬाрддा рдеा।

рдЧेрдЯ рд░рдЬिрд╕्рдЯрд░(Gate register) – рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ рдкрд░ рдПрдХ рд░рдЬिрд╕्рдЯрд░ рд╣ोрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдЖрдиे рд╡ाрд▓े  рдкाрдардХ рдХी рдХुрд▓ рд╕ंрдЦ्рдпा рдиाрдо, рдкрддा, рдЕрдХ्рд╖рд░ рдЗрдд्рдпाрджि рджрд░्рд╢ाрдП рд╣ोрддे рд╣ैं।

рдЧ्рд░рд╣ीрддा рдХाрд░्рдб(Borrower Card) – рд╡рд╣ рдХाрд░्рдб рдЬो рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкाрдардХ рдХो рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕рджрд╕्рдпрддा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕ рдкрд░ рд╕рджрд╕्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдХा рдиाрдо, рдкрддा, рд╕рджрд╕्рдп рд╕ंрдЦ्рдпा рдЗрдд्рдпाрджि рджрд░्рд╢ाрдП рд╣ोрддे рд╣ैं।

рд╡ीрдеि рд╕ंрджрд░्рд╢िрдХाрдУं [Bay(shelving) Guides] – рд╡рд╣ рд╕ंрджрд░्рднिрдХा рдЬो рдлрд▓рдХो(Panels)рдкрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рд╕рдм्рдЬेрдХ्рдЯ  рдмुрдХ рдХे рдХрдХ्рд╖ рдХी рдУрд░ рдиिрд░्рджेрд╢िрдд рдХрд░рддा рд╣ै।

рд░рдгрдиीрддिрдХ рдпोрдЬрдиा (strategic planning) – рд╕ंрдЧрдардиाрдд्рдордХ рдХाрд░्рдп рдХो рд╕рд░рд▓ рд╡ рдХाрд░рдЧрд░ рдмрдиाрдиे рд╣ेрддु рд╕ाрдзрди, рдпंрдд्рд░рд╡ाрдж рддрдеा рд╕ंрд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рдШрдЯрдХ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдХी рд╡िрдзि рдХो рд░рдгрдиीрддिрдХ рдпोрдЬрдиा рдХрд╣рддे рд╣ैं।

рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: What is NAAC and its chrateristics ? What is IASLIC and its chrateristics ?


Share:

Model Library Acts and Bills in India

рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдПрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЬрди рд╕ंрд╕्рдеा рд╣ै рдЬो рдиिрд░ंрддрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХрд▓्рдпाрдг рдоें рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдЬ्рдЮाрдиी рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрдиी рдХो рд╕ाрдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдЬ्рдЮाрди рд╡िрддрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ै | рдПрдХ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рди рддो рд╕िрдоिрдд рдЙрдкрдпोрдЧрдХрд░्рддा рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рди рдЕрдз्рдпрдпрди рдХी рдХोрдИ рд╕िрдоिрдд рдЕрд╡рдзि рд╣ोрддी рд╣ै | рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдЬ рдЗрд╕ рднाрдЧ рдоें Model Library Acts and Bills рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рдиे рдЬा рд░рд╣ा рд╣ूँ рдЬो рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпोрдЧाрд░्рде рд╣ै |



Model Library Act :

рдкрд╣рд▓ा рдоॉрдбрд▓ рдкрдм्рд▓िрдХ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдПрдХ्рдЯ 1930 рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдПрд╕.рдЖрд░. рд░ंрдЧрдиाрдерди рдж्рд╡ाрд░ा рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рдФрд░ 1957 рдФрд░ 1972 рдоें рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। 26 рд╕े 30 рджिрд╕ंрдмрд░ 1930 рдХे рджौрд░ाрди рдмрдиाрд░рд╕ рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд all Asia educational conference рдоें рдЗрд╕рдХी рдЪрд░्рдЪा рд╣ुрдИ рдеी। рдЗрд╕े 1931 рдоें рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рд╡िрдзाрдпिрдХा рдоें рдкेрд╢ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рдФрд░ рдордж्рд░ाрд╕ рд╡िрдзाрдпिрдХा рдоें 1933 рдоें। рд╡िрдзेрдпрдХ рдХो рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдиुрджाрди, рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЙрдкрдХрд░ рдЖрджि рд╕рдорд╕्рдпा рдХे рдХाрд░рдг рдкाрд░िрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХा।

рдбॉ рд░ंрдЧрдиाрдерди рдиे 26 рд╕े 30 рджिрд╕ंрдмрд░ 1930 рдХे рджौрд░ाрди рдмрдиाрд░рд╕ рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд all Asia educational conference рдоें рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХा рдк्рд░ाрд░ूрдк рдкेрд╢ рдХिрдпा рдеा | 

Dr Velaga Venkatappaiah рдХा рдпोрдЧрджाрди :

Dr Velaga Venkatappaiah рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдоॉрдбрд░्рди рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдмिрд▓ 23 рдЬूрди 1989 рдХो рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा |1995 рдоें рдЖрдзुрдиिрдХ рд░ाрдЬ्рдп рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдФрд░ рд╕ूрдЪрдиा рд╕ेрд╡ा рдЕрдзिрдиिрдпрдо (The modern state public library and Information Service act) рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा। рдоॉрдбрд▓ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХो рдлिрд░ рд╕े 2000 рдФрд░ 2005  рдоें рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। 

Union Library Bill

рдлिрд░ Union Library Bill(STATE LEVEL) 1951 рдоें  Dr. S.R. Ranganathan рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा | рдк्рд░ो. рдкी.рдПрди. рдХौрд▓ा рдиे Jammu & Kashmir 1951 рдФрд░ Delhi (Then Part C State) 1954 рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдк्рд▓ाрди рдФрд░ рдоॉрдбрд▓ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдмिрд▓ рддैрдпाрд░ рдХिрдП рдеे |

рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: What is NAAC and its chrateristics ? What is IASLIC and its chrateristics ?


Press and Registration of Book Act

“рдк्рд░ेрд╕ рдПंрдб рд░рдЬिрд╕्рдЯ्рд░ेрд╢рди рдСрдл рдмुрдХ рдПрдХ्рдЯ” (Press and Registration of Book Act) рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा 1867 рдоें рдкाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा | рдпрд╣ рдПрдХ рдиिрдпाрдордХ рдХाрдиूрди рдеा рдЬिрд╕рдиे рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдХी рдПрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░िंрдЯिंрдЧ рдк्рд░ेрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдд्рд░ों рдХो рд╡िрдиिрдпрдоिрдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рднाрд░рдд рдоें рдоुрдж्рд░िрдд рдкुрд╕्рддрдХों рдФрд░ рдЕрди्рдп рдоाрдорд▓ों рдХी рдк्рд░рддिрдпों рдХो рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рдмрдиाрдпा। рд▓ेрдХिрди 1953 рдоें рдк्рд░рдердо рдк्рд░ेрд╕ рдЖрдпोрдЧ рдХी рд╕िрдлाрд░िрд╢ों рдХे рдмाрдж 1955 рдоें рдмрдб़े рд╕ंрд╢ोрдзрди рдХिрдП рдЧрдП, рдЬिрд╕рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк Registrar of Newspapers of India (RNI) рдХा рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдФрд░ 1956 рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा।

Press and Registration of Book Act 1867 рдХे рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп :

  1. рдЕрдзिрдиिрдпрдоों-рдХाрд░्рдпрдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рдХाрд░्рдп рдФрд░ -рдмрдЬрдЯ рдХे рдк्рд░ैрд╕ рдФрд░ рдкंрдЬीрдХрд░рдг рдХा рдк्рд░ैрд╕ рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢рди
  2.  рдк्рд░िрдЯिंрдЧ рдк्рд░ेрд╕ рдФрд░ рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдд्рд░ों рдХा рдиिрдпрдорди рдХрд░рдиा।
  3.  рднाрд░рдд рдоें рдЫрдкी рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкुрд╕्рддрдХ рдФрд░ рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдд्рд░ рдХी рдк्рд░рддिрдпां рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд рдФрд░ рдкंрдЬीрдХृрдд рдХрд░рдиा।
  4.  рдЧुрдордиाрдо рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХो рд░ोрдХрдиा।

British Museum рдФрд░ British Museum Act :

7 рдЬूрди 1753 рдХो рд╕ंрд╕рдж рдХे рдПрдХ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдиे рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। 15 рдЬрдирд╡рд░ी 1759 рдХो рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ाрд▓рдп рдЬрдирддा рдХे рд▓िрдП рдЦोрд▓ा рдЧрдпा। рдпрд╣ рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдПрдХ рд╕рдд्рд░рд╣рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХी рд╣рд╡ेрд▓ी, рдоोंрдЯेрдЧू рд╣ाрдЙрд╕ рдоें, рдЖрдЬ рдХी рдЗрдоाрд░рдд рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдм्рд▓ूрдо्рд╕рдмрд░ी рдоें рд░рдЦा рдЧрдпा рдеा। рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ाрд▓рдп рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ाрд░ांрд╢ рдЧाрдЗрдб 1903 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ рдеा рдФрд░ рдкрд╣рд▓ा рдЧाрдЗрдб рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा 1911 рдоें рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। British Museum Act 1753 рдоें рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдмाрдж рдоें рд╕ंрд╢ोрдзрди рдХрд░рдХे рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдо्рдпूрдЬिрдпрдо рдПрдХ्рдЯ 1763 рдХिрдпा рдЧрдпा।

рд╡िрд╢ेрд╖ : Liverpool apprentices and mechanics library рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 1823 рдоें рд╣ुрдИ |


рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: What is NISCAIR and INSDOC?



Share:

NAAC || IASLIC and its characteristics

              рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдПрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЬрди рд╕ंрд╕्рдеा рд╣ै рдЬो рдиिрд░ंрддрд░ рдЬрди рд╕рдоाрдЬ рдоें рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдЬ्рдЮाрдиी рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрдиी рдХो рд╕ाрдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдЬ्рдЮाрди рд╡िрддрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ै | рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕рдоाрдЬ рдХो рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рдорди्рд╡рдп рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рдЧрддि рдХी рдФрд░ рд▓े рдЬाрдиा рд╣ै | рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЖрдЬ рдЗрд╕ рднाрдЧ рдоें рд╣рдо NAAC & IASLIC рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рднाрдЧ рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ै | 


NAAC рдХा рдЕрд░्рде :

  • NAAC рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै National Assessment and Accreditation Council
  • рдпрд╣ рдПрдХ рдРрд╕ा рд╕ंрдЧрдарди рд╣ै рдЬो рднाрд░рдд рдоें рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕ंрд╕्рдеाрдиों (HEI=Higher Education Institute) рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕े рдоाрди्рдпрддा рджेрддा рд╣ै। 
  • рдпрд╣ рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЕрдиुрджाрди рдЖрдпोрдЧ (UGC) рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрдд्рдд рдкोрд╖िрдд рдПрдХ рд╕्рд╡ाрдпрдд्рдд рдиिрдХाрдп рд╣ै।
  • NAAC рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा September 1994 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि (1986) рдХी рд╕िрдлाрд░िрд╢ों рдХे рдЬрд╡ाрдм рдоें рдХी рдЧрдИ рдеी рдЬिрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдмैंрдЧрд▓ोрд░ рдоें рд╣ै। 
  • UGC рдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ NAAC рдХे рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрд░िрд╖рдж (General Council) рдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд╣ै, рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рд╕рдоिрддि (Executive Committee) рдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖, General Council (NAAC) рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдж्рд╡ाрд░ा рдиाрдоिрдд рдПрдХ рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╢िрдХ्рд╖ाрд╡िрдж рд╣ै।
  • NAAC Official website: http://naac.gov.in/index.php/en/

NAAC рдХे Chairman, President, Director рдХ्рд░рдоाрдиुрд╕ाрд░ рд╣ैं :
1. Professor Anil Sahasrabudhe (Chairman, EC)
2. Prof. Dhirendra Pal Singh (President, GC)
3. Prof Ganesan Kannabiran (Director)

NAAC рдХे рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп :

  1. рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рд╕ुрдзाрд░ рдкрд░ рдз्рдпाрди рджे рд░рд╣े рд╣ैं
  2. рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдирд╡ाрдЪाрд░, рд╕्рд╡-рдоूрд▓्рдпांрдХрди рдФрд░ рдЬрд╡ाрдмрджेрд╣ी рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рдиा
  3. рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдХो рдЙрдирдХी рддाрдХрдд рдФрд░ рдХрдордЬोрд░िрдпों рдкрд░ рдЖрдд्рдо-рдмोрдз рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рдиा
  4. рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯрддा рдХे рд▓िрдП рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдХे рд╕рднी рдкрд╣рд▓ुрдУं рдоें рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди, рдирд╡ाрдЪाрд░ рдФрд░ рд╕ुрдзाрд░ рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиा
  5. рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдг-рдЕрдзिрдЧрдо рдФрд░ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдоें рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рдиा
  6. рдЧुрдгрд╡рдд्рддा-рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдЕрдз्рдпрдпрди, рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рдФрд░ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдЪрд▓ाрдиा
  7. рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдоूрд▓्рдпांрдХрди, рдк्рд░рдЪाрд░ рдФрд░ рднрд░рдг-рдкोрд╖рдг рдХे рд▓िрдП рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдЕрди्рдп рд╣िрддрдзाрд░рдХों рдХे рд╕ाрде рд╕рд╣рдпोрдЧ рдХрд░рдиा
рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: What is NISCAIR and INSDOC?

IASLIC рдХ्рдпा рд╣ै?

  • IASLIC рдХा рдЕрд░्рде Indian Association of Special Libraries and Information Centres.
  • рднाрд░рдд рдоें рд╕्рдеिрдд рдПрдХ рдЧैрд░-рд▓ाрднрдХाрд░ी рд╕ंрдЧрдарди рд╣ै рдЬो рднाрд░рдд рдоें рд╡िрд╢ेрд╖ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░िрдпрдирд╢िрдк рдХे рдкूрд░े рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХा рд╕рдорд░्рдерди рдХрд░рддा рд╣ै। 
  • рдЗрд╕рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा L. Hora (Zoologist) рдиे 3 рд╕िрддंрдмрд░ 1955 рдХो рдХोрд▓рдХाрддा рдоें рдХी рдеी | 
  • IASLIC рдХे рдкрд╣рд▓े рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ L. Hora рдФрд░ рдорд╣ाрд╕рдЪिрд╡ рд╢्рд░ी рдЬे рд╕ाрд╣ा (J Saha) рдХो рдЪुрдиा рдЧрдпा |
  • рдЗрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп Kankurgachi, kolkata (рдХंрдХुрд░рдЧाрдЫी, рдХोрд▓рдХाрддा) рдоें рд╣ै | 
  • IASLIC рдХा рдк्рд░рдзाрди рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХोрд▓рдХाрддा рдоें рд╣ै |
  • Official Website: http://www.iaslic1955.org.in/

IASLIC рдХे Publications: 

  • IASLIC рдмुрд▓ेрдЯिрди
    - IASLIC рдмुрд▓ेрдЯिрди рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ 1956 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ рдФрд░
    - IASLIC рдмुрд▓ेрдЯिрди рддिрдоाрд╣ी (Quarterly) рдЬाрд░ी рд╣ोрддा рд╣ै।
    - 2018 рдоें рдЗрд╕рдХे 63 рд╡ॉрд▓्рдпूрдо рд╣ै।
  • IASLIC Newsletters
    - Monthly
    - рдпрд╣ 1966 рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै рдФрд░
    - рдпрд╣ рдк्рд░िंрдЯ + рдСрдирд▓ाрдЗрди рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддा рд╣ै।]
  • рдЗंрдбिрдпрди рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рд╕ाрдЗंрд╕ рдПрдм्рд╕рдЯ्рд░ेрдХ्рдЯ
  • Resarch in Progress (2012 рд╕े)

IASLIC рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ Publications :
  • Roadmap to Usher in Knowledge Society(26th IASLIC Seminar 2014)
  • Intellectual Property Rights(25th IASLIC Seminar 2012)
  • Reading Habits in changing scenario(24th IASLIC Seminar, Gorakhpur, 2010)
  • Library Information System in Digital era(27th IASLIC Conference, Bhubaneswar, 2009)
  • Library Profession in Search of a New Paradigm(23th IASLIC Seminar, Kolkata, 2008)
  • Digital Media and Library Information Services(24th IASLIC Conference, New Delhi, 2007)
  • Open Source Movement – Asian Perspective(22th IASLIC Seminar, Roorkee, 2006)
  • LIS Profession in India: Vision for 2010(25th IASLIC Conference, Chennai, 2005)
  • Digital Information System & Services(20th IASLIC Seminar, Patiala, 2002)
  • Content Management in India(23rd IASLIC Conference, Thiruvanthapuram, 2001)
IASLIC рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдк्рд░рдХाрд╢рди :
  • Dynamics of Planning & Marketing of Modern Libraries and Information Centers in an Information Technology-Based Environment (S. Seetharama Published in 2015)
  • The Indian National Library: Yesterday, Today and Tomorrow(Dr. J. N. Satpathi and Mr. P. N. Venkatachari; Published in 2013)
  • LIS Profession in the Changing Environment Professor Prabir Roychaudhury Memorial Volume(Ed. by Prof. Arjun Dasgupta; Published in 2011)
  • IASLIC: Challenges and Prospects(Ed. by Arjun Dasgupta and J. N. Satpathi)
рдиोрдЯ: Indian Library Science Abstract (ILSA) рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди рднी IASLIC рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै |

IASLIC рдХे рдХाрд░्рдп :
  • IASLIC рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдФрд░ рдЕрдз्рдпрдпрдиों рдХा рд╕рдорди्рд╡рдп рдХрд░рддा рд╣ै।
  • рдЕрд▓्рдкाрд╡рдзि рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
  • рд╕ाрдоाрди्рдп / рд╡िрд╢ेрд╖ рдмैрдардХें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
  • рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпों рдФрд░ рд╕ूрдЪрдиा рд╕ेрд╡ाрдУं рдХी рдоौрдЬूрджा рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдкрд░ рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рд╡рд░्рд╖ों рдоें рд╕ेрдоिрдиाрд░ рдФрд░ рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕ंрдмрдж्рдз рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХो рдеिрд╕िрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХे рд▓िрдП рдеीрдо рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪुрдиा рдЬाрддा рд╣ै।
  • рдкрдд्рд░िрдХाрдУं, рдоोрдиोрдЧ्рд░ाрдл, рдоैрдиुрдЕрд▓, рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдд्рд░, рдкрдд्рд░, рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдФрд░ рд░िрдкोрд░्рдЯों рдХो рднी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
 
рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: Five laws of Library Science


Share:

NISCAIR || INSDOC || Its Relations

             рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдПрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЬрди рд╕ंрд╕्рдеा рд╣ै рдЬो рдиिрд░ंрддрд░ рдЬрди рд╕рдоाрдЬ рдоें рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдЬ्рдЮाрдиी рдФрд░ рдЕрдЬ्рдЮाрдиी рдХो рд╕ाрдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдЬ्рдЮाрди рд╡िрддрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ै | рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕рдоाрдЬ рдХो рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕рдорди्рд╡рдп рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рдЧрддि рдХी рдФрд░ рд▓े рдЬाрдиा рд╣ै | рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЖрдЬ рдЗрд╕ рднाрдЧ рдоें рд╣рдо NISCAIR рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рднाрдЧ рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ै | рдЕрдм рдпрд╣ рдХ्рдпों рдФрд░ рдХैрд╕े рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдпा рд╣ै ? рддो рдЗрд╕े рдЬाрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдиिрдЪे рдЙрд▓्рд▓ेрдЦिрдд рд▓ेрдЦ рдХो рдЕрд╡рд╢्рдп рдкреЭें |



What is NISCAIR and INSDOC?

INSDOC рдХा рдкूрд░्рдг рд░ूрдк Indian National Scientific Documentation Centre рд╣ै | INSDOC рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा UNESCO рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े 1952 рдоें рд╣ुрдИ рдеी | INSDOC рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ै рдФрд░ рдмैंрдЧрд▓ोрд░, рдХрд▓рдХрдд्рддा рдФрд░ рдордж्рд░ाрд╕ рдоें рдПрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдХेंрдж्рд░ рднी рд╣ै।

NISCAIR рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо National Institute of Science Communication and Information Resources рд╣ै | рдЗрд╕рдХा рдкुрд░ाрдиा рдиाрдо INSDOC рд╣ै | рдпрд╣ 30 рд╕िрддंрдмрд░ 2002 рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕ंрдЪाрд░ рд╕ंрд╕्рдеाрди (NISCOM: National Institute of Science Communication) рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдк्рд░рд▓ेрдЦрди рдХेंрдж्рд░ (INSDOC) рдХे рд╡िрд▓рдп рдХे рд╕ाрде рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдпा।

INSDOC рдХे рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें:

рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдк्рд░рд▓ेрдЦрди рдХेंрдж्рд░ (INSDOC) рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рдк्рд░рд▓ेрдЦрди рдФрд░ рд╕ूрдЪрдиा рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी, рд╕ेрд╡ाрдУं рдФрд░ рдк्рд░рдгाрд▓िрдпों рд╕े рдиिрдкрдЯрдиे рд╡ाрд▓ा рдПрдХ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕ंрдЧрдарди рд╣ै। рдпрд╣ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдФрд░ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдкрд░िрд╖рдж (CSIR: Council of Scientific and Industrial Research) рдХे рддрд╣рдд рдПрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рд╣ै рдЬो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдФрд░ рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рджोрдиों рд╕्рддрд░ों рдкрд░ рд╕ूрдЪрдиा рдФрд░ рдк्рд░рд▓ेрдЦрди рд╕ेрд╡ाрдПं рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै рддрдеा INSDOC рдиे CD-ROM рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХी рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдбिрд╡ीрдЬрди рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। INSDOC рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╕ूрдЪрдиा рд╡िрдиिрдордп рд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрди्рдп рджेрд╢ों рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рд╕ंрд╕्рдеाрдиों(IFLA,SAARC,FID) рдХे рд╕ाрде рдоिрд▓рдХрд░ рдХाрдо рдХрд░рддा рд╣ै।

рднाрд░рдд рдоें рдиेрд╢рдирд▓ рдЕрдиुрд╡ाрдж рд╕ेрд╡ा(National translation service) рднी рдЗрд╕ी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рджाрди рдХी рдЬाрддी рд╣ै |

рднाрд░рдд рдоें INSDOC рдиे рднाрд░рддीрдп рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी рд╕ंрд╕्рдеाрди рдордж्рд░ाрд╕ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рдХрдиाрдбिрдпрди SDI рдиिрд╡ेрд╢ рдж्рд╡ाрд░ा рдЪрдпрдиाрдд्рдордХ рд╕ूрдЪрдиा рдк्рд░рд╕ाрд░ рд╕ेрд╡ा рдк्рд░ाрд░ंрдн рдХिрдпा рд╣ै |

рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: Five laws of Library Science

INSDOC рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░:

INSDOC рдХे рд╕рдХ्рд╖рдорддा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं: рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдСрдЯोрдоेрд╢рди, рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ, рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдиेрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ, рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी, рд╕ीрдбी-рд░ोрдо рдиेрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ, рдбिрдЬ़ाрдЗрди рдФрд░ рдбेрдЯाрдмेрд╕ рдХा рд╡िрдХाрд╕, рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕ूрдЪрдиा рд╕्рд░ोрддों рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪ, рдСрди-рд▓ाрдЗрди рд╕िрд╕्рдЯрдо, рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░्рдпрддा рдЕрдз्рдпрдпрди рдФрд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп-рд╕рд╣-рд╕ूрдЪрдиा рдХेंрдж्рд░ рдбिрдЬ़ाрдЗрди, рд╕्рдеाрдкрдиा рдФрд░ рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХा рдк्рд░рдмंрдзрди рдЗрдд्рдпाрджि।

NISCAIR рдХे рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें:

NISCAIR CSIR(Council of Scientific and Industrial Research) рдХा рднाрдЧ рд╣ै |  рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें CSIR-NISCAIR рдХे рдиिрджेрд╢рдХ(Director) рдбॉ рд░ंрдЬрди рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рд╣ै | 

NISCAIR рдХे рдоुрдЦ्рдп рдк्рд░рдХाрд╢рди рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं:
(i) Indian science Abstracts (Sami monthly;1965),
(ii) Annals of Library and Information (Quarterly;1954)

NISCAIR рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рдЕрди्рдп рдмिंрджु:

  1. TKDL - TKDL рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо Traditional Knowledge Digital Library рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ CSIR and AYUSH рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрдХрд╕िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै |
  2. NSDL - рдиेрд╢рдирд▓ рд╕ाрдЗंрд╕ рдбिрдЬिрдЯрд▓ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी(NSDL) рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рджेрд╢ рдоें рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдФрд░ рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी рдХे рдЫाрдд्рд░ों рдХो S&T рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рд╣ै।
  3. NUCSSI - рдиेрд╢рдирд▓ рдпूрдиिрдпрди рдХैрдЯрд▓ॉрдЧ рдСрдл рд╕ाрдЗंрдЯिрдлिрдХ рд╕ीрд░िрдпрд▓्рд╕ рдЗрди рдЗंрдбिрдпा (NUCSSI) рдкрд╣рд▓ा рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдбेрдЯाрдмेрд╕ рд╣ै рдЬो рдЬрд░्рдирд▓ рд╣ोрд▓्рдбिंрдЧ्рд╕ рддрдХ рдЬाрдирдХाрд░ी рдкрд╣ुंрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдЙрдкрдХрд░рдг рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ै। рдпрд╣ INSDOC(рдЕрдм – NISCAIR) рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै |
  4. NOPR - NOPR рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо NISCAIR Online Periodicals Repository рд╣ै рд╡ рдЗрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा Science Reporter (SR), Vigyan Pragati (VP) & Science Ki Duniya (SKD) and Natural Products and Repository (NPARR) рдЬैрд╕ी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдкрдд्рд░िрдХा рдХी рдоेрдЬрдмाрдиी рдХी рдЬाрддी рд╣ै |
  5. Indian science Abstracts рдХी рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯिрдпां UDC рдХी рдкрдж्рдзрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╣ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ोрддी рд╣ै |
  6. рд╕ाрд░्рдХ(SAARC) рджेрд╢ों рдХा рдиिрд╕्рдХेрдпрд░ рдоें рдбॉрдХ्рдпूрдоेंрдЯेрд╢рди рд╕ेंрдЯрд░ 1985 рд╡рд░्рд╖ рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा |

рдпрд╣ рднी рджेрдЦें: National Library of India (NLI)


Share:

Followers