_____________Online Study & Resource Centre

2nd Grade Librarian

2nd Grade Librarian

Search This Blog

Library Chronological Development

            рдиीрдЪे рдХे рдЦंрдб рдоें, рд╣рдо рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рдХाрд▓ाрдиुрдХ्рд░рдоिрдХ рдпा рдЕрдиुрдХ्рд░рдоिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рднाрд░рдд рдоें рдЗрд╕рдХा рд╢्рд░ेрдп рд╕рд░ рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХो рдЬाрддा рд╣ै, рд╡े рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдмेрд╣рддрд░ीрди рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░ рд░рд╣े рдеे, рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдХрд╣ा рдЬाрдП рддो рдЙрдирдХे рдк्рд░рдпाрд╕ों рдХो рдЧिрдиा рдпा рддुрд▓ा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा, рдЙрдирдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдЕрддुрд▓рдиीрдп рд╣ैं | 

            рдЗрд╕ рднाрдЧ рдоें рдЖрдк рдЬाрдиेंрдЧे рдХैрд╕े рдФрд░ рдХрдм рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдЬो рд▓ैрдЯिрди рднाрд╖ा рдХे "LIBER" рд╢рдм्рдж рд╕े рдЖрдпा рдФрд░ рд▓ाрдм्рд░рд░ी рд╢рдм्рдж рдмрди рдЧрдпा | рдЖрдЬ рд╡ो рдорд╣рдЬ рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдирд╣ीं рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдПрдХ рдкूрд░ा рд╕ंрд╕्рдеाрди рдпा рдХрд╣ें рдХि рдПрдХ рдкूрд░ा рдпुрдЧ рд╣ै, рдЬिрд╕рдиे рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдвाँрдЪे рдоें рдмेрд╣рддрд░ीрди рдмрджрд▓ाрд╡ рдХिрдпे рд╣ैं | 





1300 to 1799 Library development:
  1. ‘Library' рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдердо рдк्рд░рдпोрдЧ 'Oxford Dictionary' рдж्рд╡ाрд░ा 1374 рдоें рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा ।
  2. ‘Bibliothec Nationale' рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 1461 рдоें рдХी рдЧрдпी рдеी, рдЬो рдл्рд░ांрд╕ рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╣ैं ।
  3. 1652 рдоें рдЬрдпрдкुрд░ рдХा рдкрд╣рд▓ा рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЬिрд╕े рдЖрдоेрд░ рдоें рд░ाрдЬा рдоाрди рд╕िंрд╣ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा।

1800 to 1850 Library development:

  1. 1800 рдоें Library of Congress (рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, USA) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдпी рдеी। рдпрд╣ рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рд╣ै।
  2. Delivery and Registration of Publications Act of Bombay рдХाрдиूрди рд╕рди 1808 рдоें рдкाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा।
  3. рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╕рди 1836 рдИреж рдоें  'Culcutta Public Library’ рдХे рдиाрдо рд╕े рд╣ुрдИ рдеी рдЬिрд╕े рд╕рди 1902 рдИреж рдоें 'Impirial Library' рдоें рдоिрд▓ा рджिрдпा рдЧрдпा।
  4. 1841 рдИреж рдоें British Museum Code (Pinizi Codes) рдХा рдиिрд░्рдоाрдг Pinzi рдорд╣ोрджрдп рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा।
  5. 1850 рдоें рдк्рд░рдердо рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдзिрдиिрдпрдо Great Britain рдоें рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा।
  6. рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЖрди्рджोрд▓рди рдХी рджिрд╢ा рдоें рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдк्рд░рдердо рдк्рд░рдпाрд╕ рдЗंрдЧрд▓ैंрдб рдоें рд╕рди् 1850 рдоें 'Public Library Act' рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा। 

1851 to 1899 Library development:

  1. рд╕рди 1852 рдоें British Patent Law рд▓ाрдЧू рд╣ुрдЖ। рд╕рди 1856 рдоें Intellectual Property Right Act of India рдкाрд░िрдд рд╣ुрдЖ рдЬो British Patent Law рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдеा।
  2. рд╕рди 1852 рдоें Roget's Thesaurus рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा।
  3. рд╕рди 1867 рдоें Press and Registration of books Act рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा।
  4. 1876 рдоें Melvil Dewey рдХे рдж्рд╡ाрд░ा Dewey Decimal Classification(DDC) рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдЧрдИ। 1876 рдоें рд╣ी American Library Association (ALA) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ।
  5. 1876 рдоें C A Cutter рдж्рд╡ाрд░ा Rules for a Dictionary Catalogue рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдЧрдИ।
  6. 1876 рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдкрд╣рд▓ा рдЬрд░्рдирд▓ "Library Journal" рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдЬिрд╕рдХे рд╕ंрдкाрджрдХ Melvil Dewey рдеे।
  7. 1877 рдоें Library Association (LA), UK рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ। 
  8. рдбेрд╡ी рдорд╣ोрджрдп рд╕рди 1883 рдоें рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рд╢рд╣рд░ рдХे рдХोрд▓ंрдмिрдпा рдХॉрд▓ेрдЬ рдХे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдмрдиे ।
  9. рд╕рди 1886 рдоें рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ/ рдмौрдж्рдзिрдХ рд╕ंрдкрджा рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз "Berne" convention рдХा рдЖрдпोрдЬрди рдХिрдпा рдЧрдпा।
  10. 1887 рдоें рдбेрд╡ी рдорд╣ोрджрдп рдиे рджुрдиिрдпा рдХा рдкрд╣рд▓ा рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕्рдХूрд▓ "School of Library Economy" рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा।
  11. Melvil Dewey 1889 рдоें рд╡े рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рд╕्рдЯेрдЯ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХे рдиिрджेрд╢рдХ рднी рдмрдиे।
  12. 1891 рдоें C. A. Cutter рдж्рд╡ाрд░ा Expansive Classification рдХा рд╡िрдХाрд╕ | 
  13. 1891 рдИреж рдоें рд▓ाрдбрдХрд░्рдЬрди рдиे рдХрдИ рд╕рдЪिрд╡ाрд▓рдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХो рдоिрд▓ा рдХрд░ рдЗंрдкीрд░िрдпрд▓ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी। рдбॉреж рдПрд╕. рдЖрд░. рд░ंрдЧрдиाрдерди (рднाрд░рддीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рдЬрдирдХ) рдХा рдЬрди्рдо 12 рдЕрдЧрд╕्рдд 1892 рдХो рд╢िрдпाрд▓ी рдордж्рд░ाрд╕ (рд╡рд░्рддрдоाрди рдЪेрди्рдирдИ) рдоें рд╣ुрдЖ рдеा рд╣ाрд▓ांрдХि рдХрдИ рд╕ाрд╣िрдд्рдпों рдоें рдЬрди्рдо 9 рдЕрдЧрд╕्рдд 1892 рднी рджрд░्рдЬ рд╣ै। 
  14. FID рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 12 рд╕िрддंрдмрд░ 1895 рдХो рдм्рд░ूрд╕ेрд▓्рд╕ (Brussels) рдоें Paul Otlet (1866-1944) рдФрд░ Henri La Fontaine (1854-1943) рдж्рд╡ाрд░ा 'International Institute of Bibliography' рдХे рдиाрдо рд╕े рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा।
  15. 1898 рдоें рд╡िрд╖рдп рд╢ीрд░्рд╖рдХ рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд▓िрдП Library of Congress Subject Headings рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рдЧрдИ।

1900 to 1950 Library development: 

  1. 1900 рдоें рд░ाрдп рдмрд╣ाрджुрд░ рдИрд╢ाрди рдж्рд╡ाрд░ा рдЧाрд░्рдбрди рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी, рдЬрдпрдкुрд░ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा। 
  2. 1902 рдИреж рдоें рдХрд▓рдХрдд्рддा рдкрдм्рд▓िрдХ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХो 'Impirial Library' рдоिрд▓ा рджिрдпा рдЧрдпा।
  3. рдЗрд╕ рдирд╡ीрди Imperial Library of India рдХो 30 рдЬрдирд╡рд░ी 1903 рдИреж рдХे рджिрди рдоेрдбрдХॉрдл рд╣ॉрд▓ рдоें рдЬрдирддा рдХे рдЙрдкрдпोрдЧрддाрд░्рде рдЦोрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा।
  4. рд╕рди 1904 рдоें Library of Congress Classification рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  5. рд╕рди 1905 рдоें Universal Decimal Classification (UDC) рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  6. рд╕рди 1906 рдоें Subject Classification рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  7. 1908 рдоें AACR (Anglo-American Cataloguing Rules) рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ ।
  8. 1909 рдоें Special Library Association (SLA) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा।
  9. рднाрд░рдд рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЖрди्рджोрд▓рди рдХा рд╢्рд░ी рдЧрдгेрд╢ 1910 рдоें рдмрдб़ौрджा рдХे рдирд░ेрд╢ рд╢िрд╡ाрдЬी рд░ाрд╡ рдЧाрдпрдХрд╡ाрдб рддृрддीрдп рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕े рд╣ुрдЖ। рдЙрди्рд╣ें рднाрд░рддीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЖंрджोрд▓рди рдХे рдЬрдирдХ рдХे рддौрд░ рдкрд░ рднी рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। 
  10. 1911 рдоें рдоेрд▓्рд╡िрд▓ рдбेрд╡ी рдХे рдЫाрдд्рд░ A. W. Borden рдж्рд╡ाрд░ा рд╕िрдпाрдЬी рд░ाрд╡ рдЧाрдпрдХрд╡ाрдб़ рддृрддीрдп рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕े рднाрд░рдд рдоें Refresher course for librarians" рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд।
  11. 1923 рдХो Sears List of Subject Headings (SLSH) рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  12. 1924 рдоें Association of Special Libraries and Information Bureau (ASLIB) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा।
  13. 1927 рдоें International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा ।
  14. рд░ंрдЧрдиाрдерди рдж्рд╡ाрд░ा 1928 рдИреж рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рдкाँрдЪ рд╕ूрдд्рд░ों рдХा рдк्рд░рддिрдкाрджрди рдХिрдпा рдЧрдпा।
  15. 1930 рдИреж рдоें рдХे рдПрдо рдЕрд╕рджुрд▓्рд▓ा 'Imperial Library of India' рдХे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдмрдиे। рдЗрди्рд╣ोंрдиे 1935 рдИреж рдоें 6 рдоाрд╕ рдХा рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдк्рд░ाрд░ंрдн рдХिрдпा।
  16. 1930 рдоें рд╕ाрдиाрдерди рд╕ाрд╣рдм рдж्рд╡ाрд░ा рдФрд▓ рдПрд╢िрдпा рдПрдЬुрдХेрд╢рди рдХोрди्рдл्рд░ेंрд╕, рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी рдоें рдЖрджрд░्рд╢ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХो рдкेрд╢ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा।
  17. 1931 рдоें "Five Laws of Library Science" рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ । 
  18. 1931 рдоें International Institute of Documentation рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ।
  19. 1931 рдоें рдЖрдзुрдиिрдХ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдХे рдЬрдирдХ Melville Dewey рдХो рдоृрдд्рдпु рд╣ो рдЧрдИ।
  20. 1933 рдоें Colon Classification (CC) рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ ।
  21. 1933 рдоें India Library Association (ILA) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा ।
  22. 1934 рдоें Classified Cataloguing Code (CCC) рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ |
  23. 1934 рдоें Headquarter of International Federation of Documentation (FID) рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп Brussels рд╕े Hague рд╕्рдеाрдиांрддрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  24. 1935 рдоें рдм्рд▓ीрд╕ рдж्рд╡ाрд░ा Bibliographic Classification рдХी рд░рдЪрдиा।
  25. рд╕рди 1937 рдоें International Institute of Documentation рдХा рдиाрдо International Federation of Documentation рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा।
  26. рд╕рди 1946 рдоें United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ। 
  27. 1948 рдИреж рдоें рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдПрдХ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рддрд╣рдд 'Imperial Library of India' рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХा рдиाрдо рджिрдпा рдФрд░ рдмीреж рдПрд╕реж рдХेрд╢рд╡рди рдЗрд╕рдХे рдк्рд░рдердо рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдмрдиे ।рдк्рд░рдердо рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдзिрдиिрдпрдо 1948 рдоें рдордж्рд░ाрд╕ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рд░ूрдк рдоें рдкाрд░िрдд рд╣ुрдЖ।
  28. рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо 1948 рдоें рд░ाрдзा рдХृрд╖्рдгрди рдЖрдпोрдЧ  рдиे рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдЧ्рд░рди्рдеाрд▓рдпों рдХो рдорд╣рдд्рд╡ рджिрдпा।
  29. рдпूрдиेрд╕्рдХो рдиे рдЕрдкрдиे рд╕рджрд╕्рдп рджेрд╢ों рдХे рд▓िрдП рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдЧ्рд░ंрдеाрд▓рдп рдоैрдиिрдлेрд╕्рдЯों рдХो 1949 рдоें рддैрдпाрд░ рдХिрдпा |

1951 to 1970 Library development:  

  1. 1951 рдоें Wheat loan Educational Exchange Programme' рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी рдЧрдИ।
  2. рд╕рди 1951 рдоें рдпूрдиेрд╕्рдХो рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े Delhi Public Library рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ।
  3. 1951 рдИреж рдоें рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓ рдХे рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ рд╢्рд░ी рд░ाрдЬрдЧोрдкाрд▓ाрдЪाрд░ी рдХी рдЕрдиुрд╢ंрд╕ा рдкрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХो рдоेрдЯрдХॉрдл рд╣ॉрд▓ рд╕े рд╕्рдеाрдиांрддрд░िрдд рдХрд░ рдмैрд▓рд╡ेрдбिрдпрд░ рдоें рд▓ाрдпा рдЧрдпा рдЬрд╣ाँ рдпрд╣ рдЖрдЬ рддрдХ рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ै।
  4. UGC рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 28 рджिрд╕ंрдмрд░ 1953 рдХो рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╢िрдХ्рд╖ा рдоंрдд्рд░ी рдоौрд▓ाрдиा рдЕрдмुрд▓ рдХрд▓ाрдо рдЖрдЬाрдж рдиे рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рддौрд░ рдкрд░ рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдЧ्рд░ांрдЯ्рд╕ рдХрдоीрд╢рди рдХी рдиींрд╡ рд░рдЦी рдеी। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╣ाрд▓ांрдХि 1956 рдИреж рдоें рдпूрдЬीрд╕ी рдХो рд╕ंрд╕рдж рдоें рдкाрд░िрдд рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рд╡िрдзेрдпрдХ рдХे рдмाрдж рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрдзीрди рд▓ाрдпा рдЧрдпा рдФрд░ рддрднी рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рддौрд░ рдкрд░ рдЗрд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд рдоाрдиा рдЧрдпा।
  5. рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рд╕рди 1948 рдИреж рдоें 'Imperial Library of India' рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рддрдеा 1 рдлрд░рд╡рд░ी 1953 рдоें рддाрдд्рдХाрд▓िрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоंрдд्рд░ी рдЕрдмुрд▓ рдХрд▓ाрдо рдЖрдЬाрдж рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕े рд╕рднी рднाрд░рддीрдп рдХे рд▓िрдП рдЦोрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा।
  6. рдбिрд▓ीрд╡рд░ी рдСрдл рдмुрдХ्рд╕ рдПрдХ्рдЯ, 1954 рдХे рдХाрдиूрди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХी рдПрдХ рдк्рд░рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХो рднेрдЬрдиा рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдХे рд▓िрдП рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
  7. 1955 рдоें Indian Association of Special Libraries and Information Centre (IASLIC) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХिрдпा рдЧрдпा ।
  8. рднाрд░рдд рдоें рдм्рд░िрдЯेрди рдХा рд╣ी рдХॉрдкी рд░ाрдЗрдЯ рдПрдХ्рдЯ рдк्рд░рднाрд╡ рдоें рдеा рддрдеा рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рд╕рди 1957 рдоें ‘Indian Copy Right Act 1957 рдкाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा। 
  9. 1957 рдоें рдбी.рдмी. рдХृрд╖्рдгрд░ाрд╡ рдХो рджिрд▓्рд▓ी рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рдк्рд░рдердо Ph.D рдХी рдЙрдкाрдзि рдоिрд▓ी ।
  10. 1958 рдоें Indian National Bibliography (INB) рдХा рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  11. 1962 рдоें рд░ंрдЧрдиाрдерди рдж्рд╡ाрд░ा Documentation Research and Training Centre (DRTC), Bangalore рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдпी ।
  12. 1963 рдоें рдпूрдЬीрд╕ी рдж्рд╡ाрд░ा Book Bank policy рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी рдЧрдпी।
  13. 1965 рдоें Dr. S. R. Ranganathan рдХो National research professor of Library science рдХे рд░ूрдк рдоें рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  14. рд╕рди 1966 рдоें National Medical Library, New Delhi рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рдЬिрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп AIIIMS, New Delhi рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ै।
  15. 1966 рдоें Machine Readable Cataloguing-I (MARC-1) project рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी рдЧрдИ। 
  16. 1967 рдоें Anglo-American Cataloguing Rules I ( AACR-I) рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  17. 1967 рдоें Online Computer Library Centre (OCLC) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा ।
  18. 1967 рдоें World Intellectual Property Organisation (WIPO) рд╕्рдеाрдкрдиा ।
  19. 1969 рдоें Alan Pritchard рдж्рд╡ाрд░ा "Bibliometrics" рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЧрдпा।
  20. 1970 рдоें Peter Phyrr рдж्рд╡ाрд░ा Zero Base Budgeting system рдХा рд╡िрдХाрд╕। 

1971 to 1999 Library development:   

  1. 1971 рдоें UNISIST Programme рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी рдЧрдИ।
  2. 1971 рдоें International Standard Bibliographic Description-M (ISBD-M) рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╣ुрдЖ।
  3. 1972 рдоें IFLA рдж्рд╡ाрд░ा ‘Universal Availability of Publication' рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд ।
  4. 1972 рдоें рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा Raja Rammohan Roy Library Foundation (RRRLF) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд░ाрдЬा рд░ाрдо рдоोрд╣рди рд░ाрдп рдХी рд╕्рдоृрддि рдоें рдЙрд╕рдХे 200рд╡ें рдЬрди्рдорджिрди рдкрд░ рдПрдХ рд╕ंрд╕्рдеा рдХे рд░ूрдк рдоें  рд╣ुрдИ।
  5. рд╕рди 1972 рдоें рдпूрдиेрд╕्рдХो рдж्рд╡ाрд░ा International Book Year рдордиाрдпा рдЧрдпा।
  6. 1972 рдоें UNESCO рдж्рд╡ाрд░ा Public Library Manifesto рдХो рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  7. 1974 рдоें International Standard Bibliographic Description-G (ISBD-G) рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ।
  8. 1974 рдоें рд╣ी Universal Bibliographic Control (UBC) рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╣ुрдИ| 
  9. 1976 рдоें рдпूрдиेрд╕्рдХो рдж्рд╡ाрд░ा рдЬрдирд░рд▓ рдЗрди्рдлोрд░्рдоेрд╢рди рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо (PGI) рд╡िрднाрдЧ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा।
  10. 1977 рдоें IFLA рдж्рд╡ाрд░ा Universal Machine Readable Catalogue (UNIMARC) рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा। 
  11. 1978 рдоें Anglo-American Cataloguing Rules II (AACR-II) рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ुрдЖ।
  12. 1981 рдИреж рдоें рдбॉ. рдмीреж рдкीреж рдмрд░ुрдЖ рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдоें RRRLF рдиे рдПрдХ рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рджрд▓ рдХा рдЧрдарди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдиीрддि рдХा рдк्рд░ाрд░ूрдк рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा।
  13. 1982 рдИреж рдоें Universal Availability of Publications (UAP) рдХो рдк्рд░рд╕्рддाрд╡िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  14. 1983 рдИреж рдоें "National Policy on Library and information system" рдХा рдк्рд░ाрд░ूрдк рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдЬिрд╕рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╡िрднाрдЧ рдиे рдПрдХ рдб्рд░ाрдл्рдЯ рдкॉрд▓िрд╕ी рд╕्рдЯेрдЯрдоेрди्рдЯ рдЬाрд░ी рдХिрдпा рддрдеा рдбॉ рдбीреж рдкीреж рдЪрдж्рдзोрдкाрдз्рдпाрдп рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдоें рдПрдХ рд╕рдоीрддि рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЬिрд╕рдиे 1986 рдИреж рдоें рдЕрдкрдиी рдЕрдиुрд╢ंрд╕ाрдПँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी।
  15. 1984 рдоें Common Communication Format (CCF) рдХो рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  16. 1986 рдИреж рдоें NAPLIS (National policy on library and information System) рдиे рд░िрдкोрд░्рдЯ рдкेрд╢ рдХिрдпा рдЧрдпा।
  17. 1988 рдоें AACR-II R рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  18. 1991 рдоें UGC рдж्рд╡ाрд░ा INFLIBNET рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा।
  19. 1992 рдоें рдмी. рдмी. рд╢ुрдХ्рд▓ा рдХो рдЙрдд्рдХрд▓ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рдк्рд░рдердо рдбी рд▓िрдЯ рдХी рдЙрдкाрдзि |
  20. 1994 рдоें рдЗंрдЯрд░рдиेрд╢рдирд▓ рдлेрдбрд░ेрд╢рди рдСрдл рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдПрд╕ोрд╕िрдПрд╢рди (IFLA) рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдЧ्рд░ंрдеाрд▓рдп рдШोрд╖рдгाрдкрдд्рд░ рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा। рдЗрд╕ рдШोрд╖рдгाрдкрдд्рд░ рдХो рд╡्рдпाрдкрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рднी рджेрд╢ों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
  21. рд╕рди 1995 рдоें рд╡िрд╢्рд╡ рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕ंрдЧрдарди (WTO: World Trade Organisation) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдЗрд╕ рджिрд╢ा рдоें рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдХрджрдо рдеा рдЬिрд╕рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा "Agreement on the Trade related aspect of intellectual property rights (TRIPS)" рд╕рдордЭौрддे рдХे рддрд╣рдд рдХी рдЧрдИ рдеी। 
  22. 1985 рдоें UNESCO рдПрд╡ं ILO рдж्рд╡ाрд░ा CDS/ISIS рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा।
  23. 1995 рдоें Dublin Core Metadata рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा।

2000 to 2021 Library development:  

  1. 2000 рдоें 'Information Technology Act' рдкाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  2. 2000 рдоें Indian National Bibliography (INB) рдХा рдкрд╣рд▓ा рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ीрдХृрдд рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  3. 2002 рдоें  FID рдХो рд╡िрдШрдЯिрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा।
  4. 2002 рдоें рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕рдж рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдЪрдиा рдХी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा (Freedom of Information) рд╡िрдзेрдпрдХ рдкाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  5. рд╕рди 2002 рдИреж рдоें LA рддрдеा IIS ( Institute of Information Scientists) рдХो рдоिрд▓ाрдХрд░ CILIP ( Chartered Institute of Library and Information Professionals) рд╕ंрд╕्рдеा рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
  6. 2002 рдоें University Grants Commission (UGC) рдж्рд╡ाрд░ा рднाрд░рддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдХो рд╕рднी рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ोрдиिрдХ рдЬрд░्рдирд▓ рдФрд░ 2002 рдбेрдЯाрдмेрд╕ рд╣ेрддु рдСрдирд▓ाрдЗрди рдЕрднिрдЧрдо рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП UGC-Infonet E Journals Consortium рд╕рди 2002 рдоें рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। 
  7. 2005 рдоें National Knowledge Commission рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЧрдпा рдЬिрд╕рдХे рдЪेрдпрд░рдоैрди Sam Patroda рдеे। 
  8. 2005 рдоें рднाрд░рдд рдХे рд╕ंрд╕рдж рдж्рд╡ाрд░ा Right To Information рдПрдХ्рдЯ рдкाрд╕ рд╣ुрдЖ।
  9. 2007 рдоें ISBN рд╕ंрдЦ्рдпा рдХो 10 digits рд╕े 13 digit рдоें рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा।
  10. 2009 рдоें рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा National Mission on Libraries (NML) рдкрд░ рд╕рдоिрддि рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЧрдпा।
  11. 2010 рдоें 'Encyclopedia Brittanicca' рдХा рдоुрдж्рд░िрдд рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдЕंрддिрдо рдФрд░ рдЕрдж्рдзрддрди (15рд╡ां) рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг 32 рдЦрдг्рдбों рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  12. 2011 рдоें DDC рдХा 23рд╡ां рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  13. 2011 рдоें рднाрд░рдд рдоें International Standard Book Number (ISBN) рд╕ंрдЦ्рдпा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд╕ंрд╕्рдеा RRRLF рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдХोрд▓рдХाрддा рд╕े рджिрд▓्рд▓ी рд╕्рдеाрдиांрддрд░िрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा।
  14. 2012 рдоें рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЧрдаिрдд рд╕рдоिрддि рдж्рд╡ाрд░ा National Mission on Libraries (NML) рдкрд░ рд░िрдкोрд░्рдЯ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  15. 2012 рдоें рд╕ंрджрд░्рдн рд╕्рдд्рд░ोрдд 'Encyclopedia Brittanicca' рдХा рдоुрдж्рд░िрдд рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХाрд╢рди рдмंрдж рд╣ोрдиे рдХी рдШोрд╖рдгा рдХी рдЧрдИ। рдЕрдм рдпрд╣ рд╕िрд░्рдл рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ाрдиिрдХ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрдЧा।
  16. 2012 рдоें рд╣ी рдбीрдбीрд╕ी рдХे 15рд╡ा рд╕рдХ्рд╖िрдк्рдд рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди।
  17. Copyright Act, 1957 рдХा рдЕрдж्рдзрддрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рд╡рд░्рд╖ 2012 рдоें рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।
  18. 2014 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЬ्рдЮाрди рдЖрдпोрдЧ (NKC) рдХो рд╡िрдШрдЯिрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। 
  19. 2014 рдоें рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдСрдл рдХॉрдЧ्рд░ेрд╕ рд╕рдм्рдЬेрдХ्рдЯ рд╣ेрдбिंрдЧ्рд╕ рдХा 37рд╡ां рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдкीрдбीрдПрдл рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  20. 2016 рдоें ISBN рдХे рдиेрд╢рдирд▓ рдкोрд░्рдЯрд▓ рдХा рдЙрдж्рдШाрдЯрди рдоाрдирд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрди рдоंрдд्рд░ी рд╕्рдоृрддि рдИрд░ाрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा |
  21. 2017 рдоें рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдСрдл рдХॉंрдЧ्рд░ेрд╕ рд╕рдм्рдЬेрдХ्рдЯ рдЯ्рд░ेрдбिंрдЧ्рд╕ рдХा 39рд╡ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдкीрдбीрдПрдл рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
  22. 2018 рдоें IIT рдЦрдб़рдЧрдкुрд░ рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рдиिрд░्рдоिрдд National Digital Library рдХा рд╢ुрднाрд░рдо्рдн ।
  23. 2018 рдоें рдд्рд░िрдкुрд░ा рд╡िрд╢्рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े PLANNER (INFLIBNET) рдХा рдЖрдпोрдЬрди 
  24. 2019 рдоें KIIT, рднुрд╡рдиेрд╢्рд╡рд░ рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े CALIBER (INFLIBNET) рдХा рдЖрдпोрдЬрди ।
  25. 2020 рдоें DELNET рдХे рдлाрдЙंрдбрд░ рдиिрджेрд╢рдХ Dr. H. K. Kaul рдХा рдиिрдзрди ।
  26. рдлрд░рд╡рд░ी 2021 рдоें SOUL 3.0 рдХो рд░िрд▓ीрдЬ рдХिрдпा рдЧрдпा 


Share:

0 Comments:

Post a Comment

Share your feedback with us.

Followers

Blog Archive