_____________Online Study & Resource Centre

2nd Grade Librarian

2nd Grade Librarian

Search This Blog

Library Science Basic Terminologies Part 1



            Library Science (рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди) рдоें рд╕рднी рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддा рдк्рд░рдХ्рд╖ाрдУं рдоें рдХрдердиोрдд्рддрд░ рдк्рд░рд╢्рди рдЕрдм рдкूрдЫे рдЬाрдиे рд▓рдЧे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдоें рдЫोрдЯी рдЫोрдЯी Definitions рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкूрдЫी рдЬाрддी рд╣ैं| Below mentioned Definitions рдЬो рдЪुрдиी рд╣ुрдИ рд╣ै рдФрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЙрдкрдпोрдЧी рднी рд╣ैं|


рдоुрдЦ्рдп рдкрд░िрднाрд╖ाрдПं:

  1. рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг: рд╕ाрдоूрд╣िрдХीрдХрд░рдг рдпा рд╡рд░्рдЧ рдмрдиाрдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ी рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै |
  2. рд╡рд░्рдЧाрдХाрд░: рдРрд╕ा рд╡्рдпрдХ्рддि рдЬो рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдЧ्рд░ंрдеों рдХा рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдХрд░рдиे рдХा рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ै |
  3. рдлрд▓рдХ рд╕ूрдЪी: рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдЧ्рд░ंрдеों рдХी рд╕ूрдЪी рдЬिрд╕рдХी рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯिрдпाँ (Entries) рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ैं | рдпрд╣ рдкрдд्рд░рдХ рд╕्рд╡рд░ुрдк рдоें рд╣ोрддी рд╣ै рддрдеा рдЗрд╕рдХे рдкрдд्рд░рдХ рдиिрдзाрдиिрдпों рдкрд░ рд╡рд░्рдЧीрдХृрдд рдЕрдиुрдХ्рд░рдо рдоें рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рдк्рд░рд▓ेрдЦों рдХे рд╕рдоाрди рдирд╣ीं рд╡рд░्рдЧीрдХृрдд рдЕрдиुрдХ्рд░рдо рдоें рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं |
  4. рд╕्рдоृрддि рд╕рд╣ाрдпрдХ рдЕंрдХрди: рд╡рд╣ рдЕंрдХрди рдЬो рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдкреЭрддी рдоें рдЬрд╣ां рднी рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрд╕рдХा рд╕рджैрд╡ рдПрдХ рд╕ाрдоाрди рд╣ी рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै |
  5. рд╕рд╣ाрдпрдХ рдЕрдиुрдХ्рд░рдо: рд╡िрднिрди्рди рд╡рд░्рдЧों рд╡ рдЙрдкрд╡рд░्рдЧों рдХो рдРрд╕े рдЕрдиुрдХ्рд░рдо рдоें рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рдХрд░рдиा рдЬो рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдП рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ो |
  6. рд╕ाрдоाрди्рдп рдПрдХрд▓: рдРрд╕े рдПрдХрд▓ рдЬो рдХिрд╕ी рднी рдоुрдЦ्рдп рд╡рд░्рдЧ рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпे рдЬाрдиे рдкрд░ рднी рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдПрдХ рд╣ी рдЕрд░्рде рдХा рдмोрдз рдХрд░ाрддे рд╣ैं |
  7. рд╡ाрдб्рдЧрдордп рд╕ूрдЪрдиा (Bibliographical Information): рд╡рд╣ рд╕ूрдЪрдиा рдЬिрд╕рдоें рдЧ्рд░рди्рде рдХा рдиाрдо, рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡рд░्рд╖, рдЧ्рд░ंрдердоाрд▓ा, рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा рдЗрдд्рдпाрджि рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ो |
  8. рд╕рд╣ाрдпрдХ рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯिрдпों рдХे рдк्рд░рдХाрд░: Cross reference Entries, Index Entries, Cross reference Index Entries
  9. рд╢ीрд░्рд╖рдХ рдХा рдЙрдкрдХрд▓्рдкрди: рд╢ीрд░्рд╖рдХ рд╣ेрддु рдЪрдпрдиिрдд рдиाрдо рдХो рд▓िрдЦрдиे рдХी рд╡िрдзि рдХो рд╢ीрд░्рд╖рдХ рдХा рдЙрдкрдХрд▓्рдкрди рдХрд╣рддे рд╣ैं |
  10. рднाрд░рддीрдп рдиाрдо : рдЗрд╕рд╕े рддाрдд्рдкрд░्рдп рд╣िрди्рджू рд╕िрдЦ , рдоुрд╕्рд▓िрдо рдПрд╡ं рдЗрд╕ाрдИ рдиाрдоों рд╕े рд╣ै |
  11. рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рдиाрдо : рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рджेрд╢ों рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рдиाрдо рдХो рдкाрд╢्рдЪाрдд्рдп рдиाрдо рдХрд╣рддे рд╣ैं |
  12. рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рд▓ेрдЦрдХрдд्рд╡ : рдЕрдкрдиे рдкрд░िрдЪрдп рдХो рдЧुрдк्рдд рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд▓ेрдЦрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиाрдпा рдЧрдпा рдЕрди्рдп рдиाрдо рд╣ी рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рд▓ेрдЦрдХрдд्рд╡ рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै |
  13. рд╡ांрдЫिрдд/рдЦोрдЬ рдХреЬी (Sought Link): рдРрд╕ी рдХреЬी рдЬो рди рддो рдоिрде्рдпा рд╣ो рдФрд░ рди рд╣ी рдЕрд╡ांрдЫрдиीрдп рдЕрдкिрддु рдЬिрд╕ рдХреЬी рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрдардХों рдХे рдкाрда्рдп рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдЦोрдЬрдиे рдХी рдкूрд░्рдг рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╣ो рдЙрд╕े рдЦोрдЬ рдХреЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं |
  14. рдкрдХ्рд╖ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг: рд╡िрд╖рдп рдХे рд╡िрднिрди्рди рдкрдХ्рд╖ों рд╡ рдкрд╣рд▓ुрдУं рдХो рдЙрдирдХे рдЕрднिрд▓рдХ्рд╖рдгों рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╡िрднाрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдХी рдХ्рд░िрдпा рдХो рдкрдХ्рд╖ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै |
  15. рдЦोрдЬ рдиाрдо: рдЗрд╕рдоें рд╡े рд╕рднी рдЬाрдирдХाрд░िрдпाँ рдЖрддी рд╣ैं рдЬिрдирдоें рдкाрдардХ рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрддे рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдЦोрдЬрдиे рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╣ै рдЬैрд╕े рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдиाрдо, рдЧ्рд░рди्рде рдХी рдЖрдЦ्рдпा, рд╕рд╣рдХाрд░ рдХा рдиाрдо, рдЧ्рд░ंрдердоाрд▓ा рдХा рдиाрдо рдФрд░ рд╡िрд╖рдп рдиाрдо |
  16. рд╕рд╣рдХाрд░ (Collaborator): рдЧ्рд░рди्рде рдЕрдерд╡ा рд▓ेрдЦрдХ рд╕े рдХ्рд╖рдорддा рд╕े рдЬुреЬा рд╣ोрддा рд╣ै | рдЬैрд╕े рд╕рдо्рдкाрджрдХ, рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ, рд╕ंрдХрд▓рдирдХрд░्рддा, рдиिрд░्рджेрд╢рдХ, рд╕рд╣ाрдпрдХ рдЖрджि |
  17. рдж्рд╡िрдмिंрджु рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдкрдж्рдзрддि (CCC) рдХे рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: рдбॉ. рд░ंрдЧाрдиाрдерди рдж्рд╡ाрд░ा
    рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1933   
    рдж्рд╡िрддीрдп рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1937
    рддृрддीрдп рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1950   
    рдЪрддुрд░्рде рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1952
    рдкंрдЪрдо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1957 
    рд╖рд╖्рдЯрдо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1960
    рд╖рд╖्рдЯрдо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1963(рдкुрдирд░्рдоुрдж्рд░िрдд)
    рд╕рдк्рддрдо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг : 1987
  18. Anonymous: рдЕрдЬ्рдЮाрдд рдЧ्рд░ंрдердХाрд░: рдЬिрди рдкुрд╕्рддрдХों рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдиाрдо рдЕंрдХिрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддे| 
  19. рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा: рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рд╡рд╣ рд░ूрдк рдЬिрд╕рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХिрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░рдоाрдг рдкрдд्рд░ рдЖрджि рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рдХिрд╕ी рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХे рдкрд░िрд╕рд░ рдоें рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै |
  20. рдЕрдиौрдкрдЪाрд░िрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा: рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рд╡рд╣ рд░ूрдк рдЬिрд╕рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рд╡िрд╢ेрд╖ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдХिрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рдЯाрд░ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рд╕्рд╡рдпं рдиिрд░्рдгрдп рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдПрд╡ं рд╕ंрд╕ूрдЪिрдд рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै |
  21. рдЕрдирд╡рд░рдд рд╢िрдХ्рд╖ा: рдЬीрд╡рди рдкрд░्рдпрди्рдд рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдкрдаाрди рдкाрдарди|



Share:

Biography : Melvil Dewey


            Melvil Dewey рдХा рдЬрди्рдо 10 рджिрд╕ंрдмрд░ 1851 рдХो рдПрдбрдо рд╕ेंрдЯрд░ рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ, рдпूрдПрд╕рдП рдоें рд╣ुрдЖ | рдЗрдирдХा рдкूрд░ा рдиाрдо Melville Louis Kossuth Dewey рдеा | рдЗрдирдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдлोрдЗрд▓ рдбेрд╡ी рддрдеा рдоाрддा рдХा рдиाрдо рдПрд▓िрд╕ा рдЧ्рд░ीрд╕ рдеा |

  • рдПрдо्рд╕рд╣рд░्рд╕्рдЯ рдХॉрд▓ेрдЬ рдХे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдЫाрдд्рд░ рдХे рд╕рд╣ाрдпрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдбीрдбीрд╕ी рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХा рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा | 
  • 1874 рдоें рд╕्рдиाрддрдХ рд╡ 1877 рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░ рдХी рдЙрдкाрдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी | 
  • рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рдЖрдзुрдиिрдХрд░рдг рдХा рдЬрдирдХ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै | рдЗрди्рд╣ें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдХा рдЬрдирдХ рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै | 
  • рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдкрдж рдХो рдПрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдкрдж рдоें рдмрджрд▓рдиे рдХा рд╢्рд░ेрдп рднी рдЗрди рдХो рд╣ी рдЬाрддा рд╣ै | 
  • 1876 рдоें рдЕрдоेрд░िрдХрди рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдПрд╕ोрд╕िрдПрд╢рди (ALA) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрд░рд╡ाрдИ | 1876 рд╕े 1890 рддрдХ рдЕрдоेрд░िрдХрди рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдПрд╕ोрд╕िрдПрд╢рди рдХे рд╕рдЪिрд╡ рд░рд╣े рдФрд░ 1890 рд╕े 1893 рддрдХ рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд░рд╣े | 
  • 1876 рдоें рд╣ी рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдк्рд░рдердо рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдЬрдирд░рд▓ рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╡ рд╕ंрдкाрджрди рдХिрдпा | 
  • 1883 рдоें рдХोрд▓ंрдмिрдпा рдХॉрд▓ेрдЬ рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рдХे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдмрдиे | 
  • 1887 рдоें рджुрдиिрдпा рдХे рдкрд╣рд▓े рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕्рдХूрд▓ рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдЗрдХोрдиाрдоी(School of Library Economy) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी | 
  • 1889 рдоें рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ рд╕्рдЯेрдЯ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी(NewYork State Library) рдХे рдиिрджेрд╢рдХ рднी рдмрдиे | 
  • рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдХी рд╕рдк्рд▓ाрдИ рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдм्рдпूрд░ो(Library Bureau) рдиाрдордХ рд╕ंрд╕्рдеा рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी| 
  • 1895 рдоें рд▓ेрдХ рдк्рд▓ाрд╕िрдб рдХ्рд▓рдм (Lake Placid Club) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ |

Melvil Dewey рдХी рдоृрдд्рдпु 26 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1931 рдХो рдл्рд▓ोрд░िрдбा, USA  рдоें рд╣ुрдИ |


Share:

Biography : Dr S R Ranganathan


            рдбॉ рдПрд╕ рдЖрд░ рд░ंрдЧрдиाрдерди (Dr S R Ranganathan) рдХो рдХौрди рдирд╣ीं рдЬाрдирддा рд╣ै| рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рдЙрдирдХा рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдпोрдЧрджाрди рд░рд╣ा рд╣ै| рдЗрдирдХा рдЬрди्рдо 12 рдЕрдЧрд╕्рдд 1892 рдХो рддंрдЬौрд░ рдХे рд╕िрдпाрд▓ी рдЧांрд╡, рддрдоिрд▓рдиाрдбु рдоें рд╣ुрдЖ| рдХिंрддु рдХुрдЫ рдХिрддाрдмों рдоें рдЙрдирдХे рдЬрди्рдо рдХी рдЪрд░्рдЪा 9 рдЕрдЧрд╕्рдд 1892 рдХी рдЬाрддी рд╣ै| рдЗрдирдХा рдкूрд░ा рдиाрдо рд╕िрдпाрд▓ी рд░ाрдоाрдоृрдд рд░ंрдЧрдиाрдерди рдеा| 

            рдЗрдирдХी рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣िंрджू рд╣ाрдИ рд╕्рдХूрд▓ рдоें рд╣ुрдИ| рд╕рдЗрджाрдкेрдЯ्рдЯ рдХे рдЯीрдЪрд░्рд╕ рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдЕрдз्рдпрдпрди рдХाрд░्рдп рдХिрдпा| 1913 рдоें рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдоैрде्рд╕ рд╕े BA рдХिрдпा рдФрд░ 1916 рдоें MA рдХिрдпा| 


рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХाрд░्рдп

  • 1917 рдоें рдЧрд╡рд░्рдирдоेंрдЯ рдХॉрд▓ेрдЬ рдХोрдпंрдмрддूрд░ рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХाрд░्рдп рд╢ुрд░ू рдХिрдпा|
  • 1921-22 рдоें рдк्рд░ेрд╕िрдбेंрд╕ी рдХॉрд▓ेрдЬ рдордж्рд░ाрд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХाрд░्рдп рдХिрдпा|
  • 1924 рдоें рдордж्рд░ाрд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХे рдкрд╣рд▓े рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдмрдиे|
  • 1925 рдоें рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдХॉрд▓ेрдЬ рд▓ंрджрди, рдм्рд░िрдЯेрди рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдкрдж рдХी рдпोрдЧ्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ेрддु рдЬाрддे рд╣ैं|
  • 1928 рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рдкांрдЪ рд╕ूрдд्рд░ों рдХा рдк्рд░рддिрдкाрджрди рдХिрдпा (рдоीрдиाрдХ्рд╖ी рдХॉрд▓ेрдЬ рдЕрди्рдиाрдорд▓ाрдИ рдирдЧрд░ рддрдоिрд▓рдиाрдбु рдоें)। 
  • 1924-44 рддрдХ рдордж्рд░ाрд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд░рд╣े|
  • 1944-47 рддрдХ рдмрдиाрд░рд╕ рд╣िंрджू рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд░рд╣े|
  • 1944-53 рддрдХ рдЗंрдбिрдпрди рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдПрд╕ोрд╕िрдПрд╢рди (ILA) рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рд░рд╣े|
  • 1947-54 рддрдХ рджिрд▓्рд▓ी рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рдЬुрдб़े рд░рд╣े|
  • 1954-57 рддрдХ рдЬ्рдпूрд░िрдХ рд╕्рд╡िрдЬрд░рд▓ैंрдб рдХे рд╢ोрдз рдХाрд░्рдп рдоें рд╡्рдпрд╕्рдд рд░рд╣े|
  • 1957-59 рддрдХ рд╡िрдХ्рд░рдо рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЙрдЬ्рдЬैрди рдоें рдЕрддिрдеि рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ рд░рд╣े|
  • 1962 рдоें DRTC (рдбॉрдХ्рдпूрдоेंрдЯेрд╢рди рд░िрд╕рд░्рдЪ рдЯ्рд░ेрдиिंрдЧ рд╕ेंрдЯрд░) рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдмेंрдЧрд▓ुрд░ु рдоें рдХी рдЬिрд╕рдХा рдЙрдж्рдШाрдЯрди рд╕ीрдбी| рджेрд╢рдоुрдЦ рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдФрд░ рдбॉ рд░ंрдЧрдиाрдерди рдЗрд╕рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рднी рд░рд╣े| 
  • 1962 - Dr. S. R. Ranganathan was appointed as a National research professor of Library science
  • 1965 рдоें рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╢ोрдз рдк्рд░ोрдл़рд╕рд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдП рдЧрдП|

рдк्рд░рдоुрдЦ рдкुрд╕्рддрдХें

  • 1931 - Five Laws Of Library Science 
  • 1933 - Colon Classification 
  • 1934 - Classified Catalogue Code 
  • 1935 - Library Administration 
  • 1937 - Prolegomena To Library Classification 
  • 1938 - Theory Of Library Catalogue 
  • 1940 - Reference Service And Bibliography 
  • 1945 - Elements Of Library Classification 
  • 1948 - Classification And International Documentation 
  • 1951 - Classification And Communication 
  • 1952 - Library Manual (рднौрддिрдХ рд╕рдд्рдпाрдкрди рдХा рд╡िрд╡рд░рдг)
  • 1955 - Headings And Canons 
  • 1961 - Reference Service 
  • 1963 - Documentation & Its Facets
  • 1966 - Library Book Selection 
  • 1969 - Canons Of Recall Value 
  • 1967 - Ramanujan: The Man And The Mathematician

Note: рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрддी рдкुрд╕्рддрдХों рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди MALA (Madras Library Association) рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा|


рдЙрдкाрдзिрдпां

  • 1931 рдоें рд▓िрдм्рд░ा рдПंрдб рдЕрд░्рдердоैрдЯिрдХрд╕ рдЙрдкाрдзि рдоिрд▓ी – ‘The Hindu’ рдЕрдЦрдмाрд░ рдХे рдЖрд▓ेрдЦ рдоें рд░ंрдЧрдиाрдерди рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рд╡рдпं рдХे рд▓िрдП рдЫрдж्рдо рдиाрдо (Pseudonym Name) рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЧрдпा|
  • 1935 рдоें рд░ाрд╡ рд╕ाрд╣рдм рдХी рдЙрдкाрдзि рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдИ|
  • 1957 рдоें рдкрдж्рдорд╢्рд░ी рдХी рдЙрдкाрдзि рд╢्рд░ी рд░ाрдЬेंрдж्рд░ рдк्рд░рд╕ाрдж рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдИ| рдЙрд╕ी рджौрд░ाрди рдоोрд░ीрд╕ рдЧрд╡ाрдпрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдЬो рджिрд▓्рд▓ी рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдХुрд▓рдкрддि рдеे рдиे рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХो "рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдЬрдирдХ" рдФрд░ "рдк्рд░िंрд╕ рдЕрдоाрдЙंрдЯ рдж рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░िрдпрди" рдХрд╣ा| 
  • 1965 рдоें рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा National Research Professor рдХी рдЙрдкाрдзि рдоिрд▓ी|
  • 1970 рдоें рдоाрд░рдЧ्рд░ेрдЯ  рдоाрди рдЕрд╡ाрд░्рдб рдЕрдоेрд░िрдХрди рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдПрд╕ोрд╕िрдПрд╢рди рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдпा рдЧрдпा|
  • 1992 рдоें рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा IFLA рдХे рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдоें рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд░ंрдЧрдиाрдерди рдкрд░ рдбाрдХ рдЯिрдХрдЯ (Postal Stamp) рдЬाрд░ी рдХी|
  • 1948 рдоें рдбी рд▓िрдЯ рдХी рдЙрдкाрдзि рджिрд▓्рд▓ी рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдИ|
  • 1964 рдоें рдбी рд▓िрдЯ рдХी рдЙрдкाрдзि рдкिрдЯ्рд╕рдмрд░्рдЧ рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдпी|
    рдиोрдЯ: рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХे рд╕ाрде рдЗंрдлॉрд░्рдоेрд╢рди рд╢рдм्рдж рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рднी рдЗрд╕ी рд╡рд░्рд╖ рдХिрдпा рдеा|


рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХे рдЬीрд╡рди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЕрди्рдп рдоुрдЦ्рдп рдмिंрджु

  1. 1992 рдоें рдпूрдиेрд╕्рдХो рдж्рд╡ाрд░ा рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХे рдЬрди्рдорджिрд╡рд╕ рдкрд░ рд╢рддाрдм्рджी рджिрд╡рд╕ рдордиाрдпा рдЧрдпा|
  2. 1992 рдоें рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा IFLA рдХे рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдоें рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд░ंрдЧрдиाрдерди рдкрд░ рдбाрдХ рдЯिрдХрдЯ рдЬाрд░ी рдХी|
  3. рд╡िрд╖рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рд╕ाрдЗंрд╕ рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд░ंрдЧрдиाрдерди рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рд╡्рдпрдХ्рддि рдеे, рдХिрди्рддु рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рд╕ाрдЗंрд╕ рд╢рдм्рдж рдХा рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдк्рд░рдпोрдЧ 1808 рдоें рдоाрд░्рдЯिрди рд╕्рдЯ्рд░ेрдЯिंрдЧрд░ рдиे рдЕрдкрдиी рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рдХिрдпा рдеा|
  4. "рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░िрдпрди рдбे" рдордиाрдиे рдХी рдШोрд╖рдгा ALA рдж्рд╡ाрд░ा 12 рдЕрдЧрд╕्рдд 1984 рдХो рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХे рдЬрди्рдорджिрди рдкрд░ рдХी рдЧрдИ|
  5. рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░िрдпрди рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдХा рдк्рд▓ाрди рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा|
  6. рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХे рдЧुрд░ु рдХा рдиाрдо рдПрдбрд╡рд░्рдб рдмी. рд░ोрд╕ рд╡  рдбрдм्рд▓्рдп рд╕ी рд╕ेрдпрд░्рд╕ рдеा| 
  7. 1963 рдоें рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा SRELS рд╢ाрд░рджा рд░ंрдЧрдиाрдерди рдЗрдирдбोрд▓рдоेंрдЯ рдСрдл рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рд╕ाрдЗंрд╕ рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी|
  8. 27 рд╕िрддंрдмрд░ 1972 рдХो рдмेंрдЧрд▓ुрд░ु рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ рд░ंрдЧрдиाрдерди рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ुрдИ| рд░ंрдЧрдиाрдерди рдиे рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे 48 рд╡рд░्рд╖ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп  рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ेрд╡ा рджी| 
  9. рдЗрди्рд╣ें рднाрд░рддीрдп рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдЬрдирдХ рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै| 
  10. 1962 рдоें рд╕ुрджूрд░ рдЬрдЧрд╣ों рдкрд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рд╕ेрд╡ा рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП "Librachine" рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдФрд░ рдмाрдж рдоें рдоोрдмाрдЗрд▓ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХे рд▓िрдП "Library on Wheels" рдкрдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा|
  11. 1992 рдоें "A Librarian Looks Back: An Autobiography of Dr. S. R. Ranganathan" рдЗрд╕рдХा рд╕рдо्рдкाрджрди P N рдХौрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा| 



Share:

BLIS University Previous Year Practicals Paper 03, 04 || VMOU || Kota Open

              VMOU рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी рдкिрдЫрд▓े рд╡рд░्рд╖ों рдХे рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рдЬो рдЖрдЧाрдоी рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпोрдЧी рд╣ैं | рдЬिрдирдХी рдорджрдж рд╕े рдЖрдк рдЬाрди рдкाрдпेंрдЧे рдХी VMOU рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдХा рдкैрдЯрд░्рди рддैрдпाрд░ рдХрд░рддी рд╣ै | рдЬाрдирдХाрд░ी рдХे рд▓िрдП рд╡рд░्рд╖ 2022 рдХे Practicals рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкрдд्рд░ों рдоें рдХुрдЫ рдмрджрд▓ाрд╡ рдХिрдпे рд╣ैं рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдбेрдЯ рдХा рд▓िंрдХ рдЖрдкрдХो рдЬрд▓्рдж рд╣ी рдоिрд▓ рдЬाрдПрдЧा  | 


            VMOU рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी 2019 рдХे рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рдпрд╣ां рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ैं । рдЖрдк рдЙрди्рд╣ें рдбाрдЙрдирд▓ोрдб рдХрд░ рдЖрдЧाрдоी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ी рдХрд░ рдЕрдкрдиी рдбिрдЧ्рд░ी рдХे Practicals рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं।
            рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦрдиा рдХी рдпे рдк्рд░рд╢्рди рдкुрд░ाрдиे рдкрдд्рд░ाрдиुрд╕ाрд░ рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕े рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢िрдХा рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣ी рджेрдЦें। рдкुрд░ाрдиे рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ों рдоें рдк्рд░рд╢्рди рддीрди рднाрдЧों рдоें рдкूрдЫे рдЬाрддे рдеे। рдкрд░ рдЕрднी 2022 рдоें рдпрд╣ рджो рдоें рд╣ी рд░рд╣ рдЧрдпा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рд╡िрд╡рд░рдг рдиीрдЪे рдоिрд▓ рдЬाрдПрдЧा। рд╡рд╣ां рд╕े рдЖрдк рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

Practicals рдХे 03, 04 рдХे рд▓िрдП рд▓िंрдХ рдкрд░ рдХ्рд▓िрдХ рдХрд░ рд╕рднी рд╕рдоूрд╣ों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдкिрдЫрд▓ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рдкрдд्рд░ рдбाрдЙрдирд▓ोрдб рдХрд░ें : Practicals Paper 03, 04

Read Also : Five laws of Library Science : Implementation

            рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ों рдХी рдорджрдж рд╕े рдЕрдкрдиी рддैрдпाрд░ी рдХो рдЬाрд░ी рд░рдЦें рдФрд░ рдЬो рдкреЭा рд╣ुрдЖ рд╣ै рдЙрд╕े рджोрд╣рд░ाрддे рд░рд╣े | рдЖрдкрдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдоें рдЖрдк рдЙрдд्рддीрд░्рдг рд╣ो рдЬाрдПँ рдРрд╕ी рд╣рдо рдХाрдордиा рдХрд░рддे рд╣ैं |

рдиोрдЯ : Practicals рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░ рдХा рдирдпा рдкैрдЯрд░्рди рдЬрд▓्рдж рд╣ी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ा рджिрдП рдЬाрдпेंрдЧा |

рдиोрдЯ : рдХैрд╕ा рд░рд╣ेрдЧा 2022 рдоें VMOU BLIS рд╡िрд╢्рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХा рде्рдпोрд░ी рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░। Click Here

Practicals-related videos linked here: New



Share:

Library Science One Liner Part-1



Most important 50 "One Liner Questions" helps to memorize and judge your study process.

  1. ASLIB’S Tagline is “Managing Information”.
  2. SLA’S Tagline is “connecting people and information".
  3. In 1931 International Institute of Documentation was established.
  4. IFLA has introduced the concept of “Sister Libraries” for children’s and young adult reading.
  5. IFLA and UNESCO Jointly publishes survey on digitization and preservation.
  6. James R. Retting gave the six laws of library science.
  7. ISKO published the journal international classification.
  8. Network is the lead quarter of SLA.
  9. Library technology Report is a publication of ALA.
  10. ABGILA is a quarterly publication of Indian Library Association.

  11. Method of residue is useful to find out personality.
  12. J. D. Brown enunciated the subject classification.
  13. E. C. Richardson defined notation as shorthand sing.
  14. In 1923 Sear’s List of Subject heading was published.
  15. In 1967 more projects was completed.
  16. C. A. Cutter Invented the Dictionary Catalogue.
  17. Scouting of financial transactions is called auditing.
  18. Mobile Library is a kind of extension service.
  19. The term “Prenatal Cataloguing” first used by Dr. S. R. Ranganathan.
  20. The first edition of DDC Consisted of 44 Pages.

  21. In 1957 ILA become the member of IFLA.
  22. The frequency of INB is monthly.
  23. Encyclopaedia Americana consists of 30 volumes.
  24. Compton year book contain outstanding events.
  25. F. Monbrary is the first editor of Modern Library.
  26. RDA is  divide in 10 sections.
  27. The term ‘Truncation’ is related to search technique.
  28. National prior art search services facility established by NISCAIR.
  29. Parry committee Report’ UK is related to Public library.
  30. Libraries: gateways to knowledge”  established in 2005.

  31. Libraries: gateways to knowledge" is  title of NKC report.
  32. Emerald full text database” is published by emerald publishing limited.
  33. FRBR Model is related to cataloguing.
  34. FRBR Model is divided in 3 sections.
  35. The Term “technological gate keeper” is used by T.J. Allen.
  36. The Term “Cyberspace” is used by William Gibson.
  37. The Term “Entropy” is used by Claude Shannon.
  38. Observation is tool for data collection.
  39. Research is an Intellectual Process.
  40. Survey is a Research Method.

  41. The word “Information Science”  came in 1959.
  42. DELWINDOWS is a Library software Developed by DELNET.
  43. E- Granthalya  is a Library Software Developed NIC.
  44. First Edition of C.C.F Published in 1984.
  45. Second Edition of C.C.F Published in 1988.
  46. DDC & UDC is based on Dichotomy classification Scheme.
  47. CC & LCC is based on Polychotomy classification scheme.
  48. First Edition of UDC was Published in French.
  49. Calcutta Public Library established in 1836.
  50. John Mc Farlane was the First Librarian of Imperial Library.

Special Thing:

“Google can bring you back 100,000 answers, a librarian can bring you back the right one.” Who said
this? - Neil Gaiman

Nancy B. Olson’s “Cataloguing Internet Resources: A Manual and Practical Guide” is based on - AACR2 and MARC

“Stone D’ is used to convert collection from: Greenstone to DSpace

Share:

Followers